Blinde fotograaf kan Rijksmuseum weer ‘zien’ door te voelen

In 2015 ontwikkelde de TU Delft een kopie van het Melkmeisje voor blinden en slechtzienden. Hierdoor hoefden zij niet te kijken naar het kunstwerk, maar konden ze het voelen. Hannes Wallrafen (69) werkt eenzelfde idee uit, maar dit keer voor een heel museum, namelijk het Rijksmuseum.

Met behulp van maquettes van gebouwen en musea kunnen blinden mensen zelfstandig op ontdekkingstocht gaan. Belangrijk, volgens Wallrafen, want mensen die kunnen zien, kijken heel subjectief naar hun omgeving. ''Iedere persoon licht weer andere aspecten uit'', vertelt hij aan het Nederlands Dagblad.

Details

Wallrafen werd in 2004 op 53-jarige leeftijd blind door LOA, een zeldzame erfelijke aandoening van de oogzenuw, en snapt maar al te goed wat het belang is van onafhankelijk te kunnen ‘kijken’. Zo vertelt hij aan het Nederlands Dagblad dat wanneer hij vraagt om een beschrijving te geven van een straat iedereen iets anders vertelt: ‘’De een heeft het over de architectuur, de ander over de bedrijven of winkels of over hoe druk het is of hoe kleurrijk. Ik ben dus afhankelijk van andermans manier van kijken. Dat wil ik liever niet. Ik mag dan blind zijn, maar ben het liefst zo onafhankelijk mogelijk. Als ik gebouwen nu eens kon vóelen, dacht ik. En zo kwam ik op het idee voor schaalmodellen van beroemde gebouwen.’’

Delft en haar inwoners zijn het meest tevreden en déze regio is het meest gelukkig >

Daarom werkte de oud-fotograaf mee aan een maquette van architectenbureau NOV 82. Hierin werd het Rijksmuseum voelbaar gemaakt voor blinden mensen. Vrijdag 11 december testte hij deze samen met een aantal blinde en slechtziende vrijwilligers uit in het Rijksmuseum. Het prototype heeft een schaal van 1:100 hierdoor is het groot genoeg om de verschillende zalen en gangen goed te kunnen voelen. Maar hierdoor ontbreken ook veel details.

Vingers bijna vastgevroren

Dit heeft volgens Wallrafen juist ook voordelen want teveel details kunnen voor verwarring zorgen: ’’Voor de deur van de Rijksdag, het Duitse parlementsgebouw in Berlijn, staat een schaalmodel van 1,80 meter bij 1,80 meter. Het hele gebouw is tot in detail uitgewerkt. Ik raakte het overzicht al snel kwijt,’’ aldus Wallrafen tegen het Nederlands Dagblad. Daarnaast is de Rijksmuseum-maquette door zijn schaal ook mobiel waardoor de gebruiker er mee door het museum kan wandelen. Naast voelen kunnen de blinden en slechtzienden ook op een knop drukken. Met deze knop hoort de gebruiker waar hij of zij zich bevindt in het Rijksmuseum.

Naast schaal en grootte is het ook belangrijk om het materiaal waarvan de maquette gemaakt is in acht te nemen, laat Wallrafen weten aan het Nederlands Dagblad. Hij vertelt dat zijn vingers bijna een keer waren vastgevroren aan een bronzen maquette van de Martinitoren in Groningen.

Nachtwacht

Hoewel de oud-fotograaf momenteel vooral op maquettes focust, bouwde hij eerder ook al een maquette van de Tweede Kamer, en zou Wallrafen het uiteindelijk fantastisch vinden als ook de schilderijen, zoals de Nachtwacht, straks voelbaar zijn .‘’Dat is het lastigste aspect met het museum, bezoekers mogen natuurlijk niet met hun vingers aan de historische objecten zitten. De TU Delft heeft een paar jaar geleden eens een kopie van het Melkmeisje gemaakt, speciaal voor blinden,’’ vertelt Wallrafen aan het Nederlands Dagblad.

Hij vervolgt: ‘’Ik heb ’m zelf in handen gehad. Het hele schilderij is voelbaar. Het is helaas bij deze ene keer gebleven. Via onze maquette hoor je wanneer je voor de bekendste objecten staat. Dat is op dit moment het hoogst haalbare. Maar met de snelle ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie kan dat zomaar veranderen.”

Bezorgen van (kerst)inkopen kan in Delft nu ook bij een pakketkluis >

Cathelijne Denekamp die zich ontfermt over toegankelijkheid binnen het Rijksmuseum laat aan het Nederlands Dagblad weten: ‘’Als de tests met de maquette zijn geslaagd, gaan wij op zoek naar financiering. We kunnen deze maquette dan in de loop van 2021 aanbieden aan blinde en slechtziende bezoekers.”