Chinese promovendi in het geding, minister van onderwijs wil inzage
Er is veel onduidelijk over hoeveel en waarnaar Chinese promovendi aan Nederlandse universiteiten onderzoek doen. Wel blijkt uit van de cijfers die wél bekend zijn de TU Delft verreweg de meeste promovendi uit China in dienst heeft. Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap Ingrid van Engelshoven, trekt met dit onderwerp aan de bel vanwege eventuele politieke beïnvloeding en mogelijk risico's zijn met betrekking tot de academische vrijheden en integriteit.
In een brief laat de onderwijsminister weten meer zicht te willen krijgen op de Chinese promovendi omdat er ongewenste kennisoverdracht is tussen China en Nederland. De brief is vlak voor het kerstreces (achttien december) aan de Tweede Kamer gestuurd. De minister haalt verschillende onderzoeken aan.
Politieke beïnvloeding
Zoals het rapport van het Instituut van Clingendael eerder dit jaar waarin onderzoekers van het Clingendael Instituut concluderen dat in Nederland sprake is van politieke beïnvloeding door China in het hoger onderwijs en in de wetenschap.
Wonen op een vakantiepark? TU Delft hoogleraren pleiten vóór permanent wonen op vakantieparken >
Zelfcensuur
Deze politieke beïnvloeding uit zich in het (indirect) aanzetten tot zelfcensuur bij onderzoekers, beleidsmedewerkers bij universiteiten, studenten en bij medewerkers of directeuren van academische uitgeverijen die met of in China werken. Ook concludeert het onderzoek van het Clingendael Instituut dat studenten zich niet vrij voelen in het selecteren van onderwerpen voor hun onderzoek door dezelfde zelfopgelegde zelfcensuur.
Aantasting
Daarnaast zou er een mogelijk risico zijn met betrekking tot de academische vrijheden en integriteit wanneer er samengewerkt wordt met Chinese partners.
Terwijl de toetsstenen zoals academische vrijheid, wetenschappelijke integriteit, openheid, toegankelijkheid en institutionele autonomie volgens de minister essentieel zijn voor het onderwijs. De vrijheid van meningsuiting is een fundamenteel onderdeel van de Nederlandse samenleving en dus ook voor het Nederlandse onderwijs- en onderzoekssysteem. Van Engelshoven ‘’Het is daarom van belang om steeds een onderwijs- en onderzoeksomgeving te garanderen waarin voortdurend de dialoog wordt gevoerd.”
De mogelijke gevolgen van politieke beïnvloeding door China op de Nederlandse wetenschap zijn volgens Van Engelshoven niet mals: ‘’Politieke beïnvloeding kan leiden tot een aantasting van de Nederlandse kennispositie met betrekking tot China. Door het vermijden van onderzoek op politiek gevoelige thema’s, kan deze kennispositie worden aangetast.’’
Privacy
Uit de interviews van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) blijkt dat promovendi gebruikt worden om kennis over onder andere nieuwe materialen met China te delen, stelt wetenschapsnieuwssite ScienceGuide. Daarnaast blijkt dat de resultaten van promovendi-onderzoeken soms alleen in het Chinees en niet meer in het Engels worden gepubliceerd.
Om de academische vrijheid te waarborgen belooft minister Van Engelshoven met o.a. richtlijnen te komen met betrekking tot kennisveiligheid bij internationale samenwerking. De minister hoopt deze richtlijnen in het tweede kwartaal van 2021 op te kunnen leveren. Daarnaast stelt de onderwijsminister dat er een expertise- en adviesloket komt voor instellingen om raad te vragen.
Confucius Instituten
De onderwijsminister stelt verder dat universiteiten onderzoeken of het haalbaar is om een landelijk registratiesysteem voor promovendi in te voeren. ‘’Dit systeem kan inzichtelijk maken welke arbeidsrelatie een promovendus heeft met de instelling en op welk kennisgebied er een PhD-relatie is.’’ Ze voegt wel toe dat dit systeem geen inzicht zal geven in het land van herkomst van de promovendi mede in het licht van de privacywetgeving.
De regering ondersteund het initiatief om promovendi te registreren maar de instellingen blijven eindverantwoordelijk om inzicht te krijgen in het aantal promovendi en hun onderzoek. De minister belooft hier nog bestuurlijke afspraken over te maken met universiteiten.
Confucius Instituten
Van Engelshoven gaat ook in op de Confucius Instituten. Deze worden door de Chinese overheid aangestuurd en zijn bedoeld voor onderwijs, culturele en wetenschappelijke uitwisseling. De aansturing van deze instituten is volgens de minister niet transparant.
Supersnel reizen: 4,5 miljoen rijkssubsidie voor Delfts hyperloopproject >
De onderzoekers bevelen op basis van hun bevindingen aan de transparantie van de Confucius Instituten eventueel los te koppelen van de Nederlandse kennisinstellingen. ‘’Uiteindelijk is het aan de Nederlandse kennisinstellingen om de Nederlandse normen en waarden op het gebied van wetenschappelijke integriteit te bewaken,’’ aldus Van Engelshoven.
Grootmacht
Hoe groot de risico’s zijn, weten de instellingen -waaronder dus de TU Delft- zelf ook niet, omdat er geen data is bijgehouden omtrent Chinese promovendi die hier onderzoek doen: ''De onderzoekers zien dat er geen eenduidige registratie van promovendi is die het vergelijken tussen instellingen mogelijk maakt. Dit komt enerzijds omdat de universiteiten in sommige gevallen geen zicht hebben op externe beurspromovendi en anderzijds omdat universiteiten op verschillende manieren hun promovendi registreren en rapporteren,” aldus Van Engelshoven.
Van de 800 promovendi die al wel vastgesteld konden worden, werkten er veruit de meesten bij de TU Delft: zo’n 476. Maar het getal is waarschijnlijk nog veel hoger dan 800. Volgens Van Engelshoven is wel duidelijk dat China een grootmacht aan het worden is op het gebied van internationale wetenschap.
Ook het aantal Chinese studenten dat hier studeert neemt toe: ''Studeerden er in 2010 aan de zes deelnemende universiteiten nog 1170 Chinese studenten, in 2019 was dit aantal opgelopen naar 2155.'' Van Engelshoven baseert zich hierbij op het rapport van de RVO die onderzoek uitvoerde onder zes universiteiten, waaronder de TU Delft.
