Column: Nieuw theater De Veste lijkt een luchtkasteel

Het huidige gebouw van stadstheater De Veste is te klein. Dit gebouw is zo’n 30 jaar geleden relatief goedkoop gebouwd. Goedkoop blijkt duurkoop, want er moet nu al een nieuw gebouw komen.  

“De toekomst van de cultuur moet rooskleurig zijn”, zegt PvdA’er Simon de Rijk met een poëtische verwijzing naar de bloem in het logo van zijn partij. De commissievergadering van de gemeenteraad die op de avond van donderdag 23 mei plaatsvond stond dan ook in het teken van cultuur. Veel mensen die theater een warm hart toedragen waren aanwezig op de publieke tribune. De voorstelling die zij zagen was waarschijnlijk saaier dan de stukken die zij doorgaans meemaken, maar niet minder fictief dan menig toneelstuk. Als we bijvoorbeeld inzoomen op de twee uur durende eerste akte, een discussie over de toekomst van theater De Veste, zien we helemaal geen rooskleurige toekomst. Het beeld dat ontstond was onzeker, een wit vlak, een luchtkasteel. 

“Tien jaar duurt het nog tot de eerste voorstelling in het nieuwe theater”, zo constateert Lisette de Jongh-Swemer van Hart voor Delft. De voorkeur van het college is het huidige pand te slopen en op deze locatie een nieuw theater te bouwen. Dit vraagt een enorme smak geld, te weten een slordige 85 miljoen. Dit geld heeft de stad voorlopig niet. Daarom stelt het college voor om in 2028 te onderzoeken of er tegen die tijd wel de mogelijkheid is dit project op te starten. Daarna duurt het dan ook nog jaren voordat het –eventuele- nieuwe theater er echt staat. 

Verschillende partijen zijn blij dat er niet direct veel geld uitgegeven wordt. “De wethouder moet met beide benen op de grond staan en de hand op de knip houden”, meldt Wimke Schuurmans-Oosterom (ChristenUnie). Ook VVD’er Dimitri van Rijn is te spreken over de ‘realiteitszin’ van het college. De vraag is nu echter wat er gaat gebeuren. Tot 2028 lijkt het er niet op dat er meer duidelijkheid gaat komen voor De Veste. Wethouder Van Vliet meldt namelijk dat de gemeente niet in staat is om in de komende jaren het stedenbouwkundige onderzoek te doen dat nodig is om tot een concreet plan voor nieuwbouw te krijgen.  

De 85 miljoen die nu als kostenplaatje wordt genoemd is zeer onzeker. Het is gebaseerd op een ‘plan van eisen’ dat nog niet door de gemeenteraad is vastgesteld. Van Vliet spreekt dan ook over een ‘fictief plan’. De kosten kunnen aanmerkelijk hoger uitvallen dan nu geschat.  

De vraag die opkomt is waar er nu dan eigenlijk over beslist wordt. Het voorstel van het college van B&W waar de raad over moet beslissen is om ‘een voorkeur uit te spreken voor nieuwbouw’. Deze voorkeur heeft een meerderheid van de raad, maar het financiële plaatje hangt als een donderwolk boven deze ambitie. Het is immers niet zo dat de gemeente over een paar jaar opeens meer geld te besteden heeft. Verschillende raadsleden wijzen er op dat er met de wind die er nu waait in de landelijke politiek waarschijnlijk niet meer geld ter beschikking komt voor gemeenten of voor cultuur. Daarnaast is de gemeente toch al hard op weg naar het ‘ravijnjaar’ 2026, waarin Nederlandse gemeenten structureel minder geld krijgen uit het gemeentefonds.  

Terwijl de blokjes kaas werden uitgedeeld in de raadszaal, moeten de mensen van theater De Veste haast wel het gevoel gehad hebben dat die kaas van hun brood werd gegeten. Zij krijgen geen enkele duidelijkheid van de gemeente. Voorlopig wordt er immers geen besluit genomen. De gemeenteraad kan nu een voorkeur uitspreken voor nieuwbouw. Maar te verwachten is dat zodra er in 2028 een echt besluit moet komen, blijkt dat er nog steeds geen geld voor is. Wethouder Van Vliet wil de jammerlijke boodschap dat er geen geld is voor een nieuw theater op deze avond niet brengen. En daarom zitten theater de Veste en iedereen die haar een warm hart toedraagt voorlopig in onzekerheid.