Hardere aanpak waterschap, toch nog zwaar tuinbouwgif in sloten

Daar liepen de gemoederen een enkele keer hoog op, omdat het al tientallen jarenlang niet lukt om een eind te maken aan de – al dan niet bewuste – lozing van bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater.  

De stemming onder het gros van de politieke partijen in het hoogheemraadschap over tuinbouwgif in slootwater bleek deze vergadering duidelijker dan ooit: “Hier moet nu echt een eind aan komen.” Het dagelijks bestuur van Dijkgraaf en Hoogheemraden spreekt in een nieuw actieplan ook zelf van een ‘noodzakelijke kentering’ – overigens dezelfde slagzin die een vorig college negen jaar geleden ook al gebruikte. 

Hardere aanpak 

Dat actieplan houdt onder meer in dat het waterschap nu bewust in de publiciteit gaat brengen waar het mis is. Dat blijkt met name het geval in zes van de in totaal 26 polders van het Delfland-gebied in het zuidwestelijk deel van de provincie Zuid-Holland. De bedoeling achter die openbaarmaking is dat de ‘hele tuinbouwsector’ zich sterk gaat maken om de vervuilers in hun midden eruit te vissen. Die giflozers zullen harder worden aangepakt, verzekerde Van Boxmeer, met boetes die kunnen oplopen tot 15.000 euro en eventueel met een gang naar de rechter. Uiteindelijk zou ook een totaal kweekverbod aan een tuinder kunnen worden opgelegd, waardoor de kas dicht moet. 

De deze week door Delfland-bestuurder Van Boxmeer vers gepresenteerde overtredingen-lijst laat zien dat tussen Delft en De Lier in drie polders ook stoffen werden gesignaleerd die ronduit verboden zijn. Het gaat om insecticiden die met dodelijk resultaat het zenuwstelsel verlammen van door tuinders ongewenste diertjes, zoals trips en witte vlieg. Dat dodelijke effect beperkt zich niet tot ongewenste insecten, het heeft ook  desastreuze gevolgen voor onder meer bijen.   

In de Groeneveldse Polder ging het om fiproniel, in een bovendien 86 keer meer dan ‘toegestane’ hoeveelheid. In de Oud en Nieuw Wateringvelderschepolder betrof het tiacloprid (19 keer teveel) en in de Oude Lierpolder om methiocarb (15 keer boven de norm). 

Aan de andere kant van Delft, in de gemeente Pijnacker-Nootdorp, werd in de Oude Polder het bestrijdingsmiddel lambda-cyhalothrin opgespoord in slootwater, in een mate die 1000 keer de toegestane norm overtrof. In de Polder van Nootdorp ging het om cypermethrin (250 keer boven de norm) en esfenvaleraat (160 keer teveel). In de Zuidpolder van Delfgauw betrof het een geval van pyrippoxyfen, 330 keer meer dan de norm. 

Dijkgraaf Piet-Hein Daverveldt zei dat het grootste deel van de tuinders in het Westland en de omgeving van Pijnacker-Nootdorp zich ‘echt aangesproken’ voelt door deze misstanden, en zelf ook wil dat vervuilers onder hen worden aangepakt. “Die zelfreiniging van de tuinbouwsector is belangrijk, want vergroten van de pakkans is behoorlijk lastig. We kunnen niet al onze toezichthouders voortdurend inzetten op het lozen van bestrijdingsmiddelen, we hebben ook nog andere taken”. Hoogheemraad Van Boxmeer kondigde niettemin aan dat de komende maanden ook ‘op slootniveau’ gaat worden gecontroleerd in de bewuste polders. Als de uitslagen binnen zijn, zullen vervuilers ‘met man en paard’ worden genoemd, zei hij. 

Het deze week binnen het Delfland-bestuur gevoerde debat is het resultaat van een in september 2024 aangenomen motie van de AWP, de Algemene Waterschapspartij, met de oproep om scherper te gaan toezien op overtredingen en overtreders harder aan te pakken.   

“De tijd van waarschuwen is voorbij”, erkennen Dijkgraaf en Hoogheemraden in een brief aan het gehele bestuur, als hun reactie op die motie. Het verscherpte beleid zet in op meer metingen en het vergroten van de pakkans door gebruik van betere opsporingsmethodes. Daarbij gaat het vooral om het meten op slootniveau, dicht bij de kassen. Verontreiniging worden dan snel ontdekt, waarna tuinders moeilijk om de resultaten heen kunnen. Het dagelijks bestuur mikt op een ‘risico-gestuurde aanpak’: elk half jaar worden twee polders met de hoogste vervuiling geselecteerd om overtredingen te stoppen, de overtreders op te sporen en te vervolgen. 

Deze hardere maatregelen gaan gepaard met het verbeteren van de communicatie naar de tuinbouwsector om tuinders meer bewust te maken van het probleem en te wijzen op hun verantwoordelijkheid en de gevolgen die zij kunnen ondervinden als zij zich niet aan de regels houden 

Hans Middendorp, fractievoorzitter van de AWP die de motie had ingediend, toonde zich in het debat ontevreden over de brief van de dagelijkse leiding. Hij vroeg zich wat er nog gecommuniceerd moet worden over iets wat tuinders al lang weten: ‘Lozingen van bestrijdingsmiddelen en meststoffen mogen niet’. De nu voorgestelde aanpak zal er volgens Middendorp toe leiden dat tuinders in de polders buiten een ‘risicogebied’ hun gedrag niet snel zullen aanpassen. De AWP-voorman twijfelde in scherpe bewoordingen aan de inzet van de dijkgraaf persoonlijk. Middendorp vond het actieplan van D en H maar half werk, terwijl de strekking van de motie breed gedragen werd in het algemeen bestuur. Hij betwijfelde of het nu voorgestelde beleid gaat werken.   

Besloten werd, dat in de algemene Delfland-vergadering van donderdag 13 februari nog verder wordt gediscussieerd over het gifvrij maken van slootwater in het Westland en de omgeving van Pijnacker-Nootdorp. Op de achtergrond speelt dat over twee jaar, in 2027, het Nederlandse oppervlaktewater moet voldoen aan de eisen die in Europa zijn afgesproken over de kwaliteit van ons oppervlaktewater. Lukt dat niet, dan breken moeilijke tijden aan voor de glastuinbouw in deze regio, is de waarschuwing vanuit het Delftse waterschap.