Krijgen Delftse ‘Diagoonwoningen’ monumentale status?
Door heel Delft staan bijzondere woningen en monumenten. Sommigen zijn al eeuwen oud, anderen pas een paar decennia. Een aparte verschijning in Buitenhof, zijn de Diagoonwoningen van architect Herman Hertzberger. Er wordt al jaren geprobeerd om deze gebouwen op de lijst van Delftse monumenten te krijgen. Dit vraagstuk heeft onlangs weer nieuw leven gekregen.
De TU Delft sectie Heritage & Architecture uit zorgen over het feit dat de woningen nog geen monumentale status hebben verkregen. Dit doen zij naar aanleiding van brieven van andere belanghebbende organisaties (Erfgoedvereniging Heemschut en Vereniging Hendrick de Keyser). Heemschut heeft al meerdere malen geprobeerd om de Diagoonwoningen op de rijksmonumentenlijst te zetten, twee keer in 2019 en twee keer in 2023. Tot dusver krijgen zij van de wethouder geen sluitend antwoord.
Dit terwijl de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) de komende jaren tot voorstellen komt voor het aanwijzen van rijksmonumenten uit de periode waarin de Diagoonwoningen zijn gebouwd. Het zal ongeveer vier jaar duren om het programma ‘Post 65’ vorm te geven. Dit jaar zullen zo’n tien prominente gebouwen worden aangewezen als Rijksmonument.
Waarom problematisch?
Het probleem van de Diagoonwoningen is dat ze al aan het verouderen zijn. Voornamelijk verduurzaming speelt een grote rol bij de problemen. Zeker deze woningen moeten worden verduurzaamd, omdat de energiekosten (kale, betonnen muren en vloeren) erg hoog zijn. De inzenders van de brieven zijn voornamelijk bang dat er met, bijvoorbeeld, het aansluiten van warmtepompen problemen ontstaan.
Toen één van de bewoners onlangs verduurzaamde, zijn er noodgedwongen ingrijpende maatregelen genomen. Volgens TU Delft Heritage & Architecture heeft dit geleid tot grote gevolgen voor de karakteristieke woning: “Renovatie brengt inderdaad onvermijdelijk ingrijpende wijzigingen met zich mee, eens te meer als er geen gemeentelijke instrumenten worden ingezet om dit in goede banen te leiden. De huizen zijn kwetsbaar voor onzorgvuldige ingrepen en de kans is zeer reëel dat sluipenderwijs de woningen in de komende jaren onherstelbaar aangetast worden.”
Diagoonwoningen
De Diagoonwoningen in Buitenhof genieten internationale bekendheid, maar wat zijn het eigenlijk voor gebouwen? De in je jaren ’60 en ’70 ontworpen en gebouwde woningen van Herman Hertzberger zijn een experimentele woningvorm en zijn een reactie op de gezinswoningen van na de Tweede Wereldoorlog.
De woningen zijn gemaakt van beton en zijn daardoor erg stevig. Ook kunnen de woningen gemakkelijk uitgebreid worden, indien gewenst. Het idee is dat de gemiddelde gezinswoning niet aan iedereens eisen voldoet. Door de bijzondere indeling van de Diagoonwoningen kan men zelf bepalen hoe het er van binnen en buiten uit komt te zien.
