Ook Delftse studenten mogen energietoeslag aanvragen: 'Niet iedereen zal een aanvraag doen'
Waar studenten in Leiden buiten de boot vallen voor de landelijke energietoeslag, kan het allemaal wel in Delft. Dat is opvallend: er is namelijk niet begroot voor Delftse studenten. Eerder onderzocht Nieuwsuur al de rechtmatigheid van het uitsluiten van studenten, daar ontstond twijfel over. Juridisch specialisten claimen dat gemeenten dit niet mogen doen. Delft doet dit niet, maar Leiden denkt hier anders over: ‘Het staat gemeenten vrij om hierin een eigen keuze te maken.’
Het is opvallend te noemen dat Leiden geen energietoeslag uitkeert aan studenten, gezien gemeenten na de publicatie van Nieuwsuur soms tóch overstag gingen. In Delft kunnen studenten bijvoorbeeld nu wel diezelfde energietoeslag aanvragen, mits zij een eigen aansluiting hebben, de rekening zelf betalen en dat ook kunnen bewijzen. Ook Den Haag sluit studenten niet uit wanneer zij een eigen energierekening hebben.
De alsmaar duurder wordende energieprijzen voor gas en elektriciteit, mede ontstaan door de oorlog in Oekraïne, zorgden ervoor dat in mei landelijk 854 miljoen euro beschikbaar kwam ter compensatie voor huishoudens met een kleine beurs. Er was namelijk vrees voor energiearmoede, veel huishoudens dreigen de energierekening niet te kunnen ophoesten. Uit die landelijke pot met geld kreeg Leiden zo’n 8.6 miljoen euro en Delft kreeg 6.9 miljoen euro. Cijfers over het aantal studenten die een aanvraag hebben gedaan hebben de gemeenten niet.
De reden dat Leiden en Leiderdorp geen toeslag uitkeren aan studenten is dat de regeling in principe niet bedoeld is voor hen. ‘Zij hebben een zeer diverse woonsituatie, vaak betaalt de huisbaas de energierekening voor hen’, legt een woordvoerder van de gemeente uit. Het is voor de gemeente daardoor moeilijk te checken of iemand werkelijk financieel te lijden heeft onder de stijgende energielasten. Studenten met een zelfstandige woning worden zo uitgesloten. ‘Bovendien zijn er meer groepen die niet automatisch de energietoeslag ontvangen. Daarom willen wij inzetten op maatwerk.’
Juridisch onhoudbaar
Het uitsluiten van studenten zou onrechtmatig en juridisch onhoudbaar zijn. ‘Dat komt doordat er geen goede gerechtvaardigde grond van weigering is’, vertelde juridisch expert Willy Heesen eerder al tegenover Nieuwsuur. ‘Studenten die hier een rechtszaak van zouden maken en verder wel in aanmerking komen voor de toeslag, hebben grote kans om in het gelijk gesteld te worden’, luidt het oordeel verder van Heesen. Na onderzoek van Nieuwsuur blijkt dat andere juristen die uitspraak onderschrijven.
Stichting Stimulansz leverde in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Welzijn een advies om vier groepen niet te betrekken bij de toeslag. Daaronder vallen jongeren tot 21 jaar, studenten, dak- of thuislozen en mensen die in een inrichting wonen. Gemeenten gingen hier in eerste instantie in mee, zo ook Leiden. Stimulansz hield voor gemeenten ook in bij hoeveel huishoudens recht hebben op de energietoeslag, op basis hiervan is de hoogte van de uitkering aan gemeenten bepaald.
Leiden houdt echter vast aan het advies dat haar is gegeven. De gemeente ziet nu nog geen enkele reden om te wijken van het huidige uitsluiten van studenten, terwijl Delft dit bijvoorbeeld niet doet. ‘Het advies vanuit het ministerie was om de handreiking van Stimulansz te gebruiken, dit hebben wij net als veel andere gemeentes opgevolgd. We treden via de VNG in overleg met het ministerie van SZW over de rechtmatigheid van het advies.’
Geen financiële tegenvaller voor gemeenten
Leiden kijkt overigens wel naar een andere oplossing om ook de studenten in de stad tegemoet te komen. ‘We zijn momenteel bezig met het opstellen van richtlijnen voor individuele bijzondere bijstand voor energiekosten. Hierdoor kan de bijzondere bijstand binnenkort ingezet worden voor inwoners die niet in aanmerking komen voor de energietoeslag maar wel te maken hebben met hogere energiekosten, zoals studenten’, vertelt een woordvoerder van de gemeente.
Het niet uitsluiten van studenten hoeft overigens geen financiële tegenvaller te zijn voor gemeenten, Het is voor die stad een van de redenen om studenten wel te voorzien van de toeslag. De verwachting is ook dat niet alle studenten een eigen energierekening hebben’, laat de gemeente Delft weten in een reactie. Kortom, de druk om hen te voorzien van een toeslag is niet hoog.
Delft doet het 'zoals het moet'
Rogier Kamphuis, advocaat bij Claves Advocaten, is gespecialiseerd in bijstandsrecht. Ook hij onderschrijft de bedenkingen die in Nieuwsuur worden besproken. 'Er zijn logische redenen om een aantal groepen uit te sluiten, dat is bij studenten niet het geval', vertelt de advocaat. 'Het lijkt erop dat Leiden zegt dat zij deze regeling te ingewikkeld vinden om toe te passen op zo'n diverse groep.'
Kamphuis wil niet spreken van een groot risico voor de gemeente Leiden, hoewel studenten volgens hem ook een goede kans maken in de rechtszaal. Hij ziet wel een duidelijk verschil binnen de regeling in beide studentensteden. 'Delft doet het zoals het moet, als je het mij vraagt. Zij zeggen letterlijk: bewijs maar dat je die lasten hebt. Juist omdat die groep zo divers is, is dat de manier waarop het zou moeten gaan', oordeelt de advocaat. 'Wanneer studenten in Leiden naar de rechtszaal zouden gaan, denk ik dat zij met terugwerkende kracht alsnog in het gelijk worden gesteld.'
Veel geld al uitgekeerd
In principe is er vanuit het Rijk enkel gerekend met een uitkering voor huishoudens met een inkomen tot 120% van het sociaal minimumloon. Delft rekent echter niet op grote financiële tegenvallers. De huishoudens die het geld het hardst nodig hadden hebben namelijk de toeslag al gehad. Naast die drieduizend huishoudens lopen er nu 1300 aanvragen voor de toeslag.
Het geld lijkt daarmee in Delft niet op te gaan: ‘We verwachten namelijk dat niet iedereen een aanvraag zal doen voor de toeslag. Dus we hebben daarom genoeg geld om studenten en minima te voorzien van de toeslag. Mocht het budget overschreden worden, dan moeten we simpelweg meer geld uitgeven’, aldus de gemeente Delft.
