Snelfietsverbinding tussen Delft en Rotterdam-Alexander: 'overbodig en duur'

Een twintig kilometer lang fietspad dat dwars door natuurgebieden en vlak langs tuinen scheert. Daarvoor werd op 6 juli 2022 een samenwerkingsovereenkomst getekend door vertegenwoordigers van de gemeenten Rotterdam, Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp en Delft. Deze gemeenten werken samen in de zogenaamde ‘Metropoolregio Rotterdam Den Haag’ (MRDH). En in deze organisatie is het plan voor deze fietsroute ook ontstaan. Zeker nu de kosten voor deze fietsroute alsmaar hoger worden, rijst de vraag wie er nu eigenlijk achter de knoppen zit in deze MRDH. 

Op de geplande route van dit metropolitane fietspad liggen op verschillende punten ‘complexe schakels’. Dit zijn punten waarop er iets gedaan moet worden om een oversteek mogelijk te maken. Zo is er bij Pijnacker een punt waarop de fietsroute de A13 kruist. Op dit punt moet een fietsecoduct komen. Naast fietsers moeten dus ook dieren hier over kunnen steken. Omwonenden zijn niet blij met dit kostbare plan. 

Eén van de bewoners van Pijnacker-Nootdorp die in verzet komt is Jos Hogervorst. In een brief naar de Delftse gemeenteraad schrijft hij: ‘ Er zijn momenteel acht ecologische passages onder de A13 die door gerenommeerde partijen speciaal voor dat doel zijn gerealiseerd. De MRDH gaat er kennelijk vanuit dat een fietsviaduct met een ecopassage een oplossing biedt. Dit is een foutieve aanname die dateert van meer dan tien jaar geleden toen dit peperdure concept her en der is toegepast in Nederland. Inmiddels is uit diverse studies gebleken dat de ecologische waarde en het gebruik door dieren zeer beperkt is. In een rapport van de staatssecretaris destijds wordt zelfs gesproken van weggegooid geld'.

Tegen Omroep Delft zegt Hogervorst: ‘De verantwoordelijke Pijnackerse wethouder heeft diverse bestuursfuncties binnen de MRDH en is er alles aan gelegen om zich straks op de borst te kloppen dat hij de eerste snelweg voor fietsers in Nederland voor elkaar heeft gekregen. Dit ten koste van het puurste stukje natuur van de regio en 18 miljoen euro gemeenschapsgeld voor een totaal overbodig fietsecoduct met 7 kilometer fietssnelweg’.

De kosten voor dit fietsecoduct, als ook andere schakelpunten zoals de Gelatinebrug, komen grotendeels op het bord van de MRDH en de provincie, maar ook betrokken gemeenten zoals Delft betalen mee. Gerrit Jan Valk, gemeenteraadslid namens het CDA in Delft, stelt schriftelijke vragen: ‘Klopt het dat de bijdrage van de gemeente Delft omhoog moet als het fietsecoduct duurder uitvalt dan nu begroot? Zo niet, welke harde toezeggingen heeft Delft gekregen en van wie?’

Dat Valk zich zorgen maakt over stijgende kosten komt niet uit de lucht vallen: ‘Bij andere bruggen, zoals de Gelatinebrug, hebben we geleerd dat nieuwe (fiets)bruggen heel snel heel veel duurder kunnen worden, zelfs al in de vroege planvormingsfase’. 

Ook voor het fietsecoduct bij Pijnacker lijken de kosten al te stijgen voordat er een bouwvakker begonnen is: ‘Uit een in februari 2023 opgeleverd onderzoek in opdracht van de gemeentes Delft en Pijnacker-Nootdorp door VINU, dat wel met de raad van Pijnacker-Nootdorp is gedeeld maar niet met de raad van Delft, blijkt dat de kosten in 2021 op 10,2 miljoen euro werden geschat, maar inmiddels (februari 2023) raamt VINU de kosten voor de meest eenvoudige uitvoering van het fietsecoduct op 11,9 miljoen euro tot 15,4 miljoen euro’.

Daan Stellingwerf, die namens de gemeenteraad van Delft afgezant is bij de MRDH, schrijft naar Omroep Delft: ‘Op basis van de huidige inzichten bedragen de kosten voor Delft 2,1 miljoen tot en met 2029. In de huidige programmabegroting van Delft tot en met 2027 is een bedrag van 1,4 miljoen opgenomen’. Gevraagd of er nog iemand nee kan zeggen tegen dit plan als de kosten te hoog worden, schrijft Stellingwerf: ‘De besluitvorming op het financieel vlak liggen bij het college van burgemeester en wethouders, voor zover deze besluiten binnen de kaders van de begroting vallen.’ 

Stellingwerf schrijft: ‘Metropolitane Fietsroutes hebben tot doel om woongebieden te verbinden met locaties waar veel mensen werken. De doelstelling is dat 10% meer inwoners binnen de MRDH binnen 45 minuten fietsen belangrijke economische locaties kunnen bereiken’. De fietsroute loopt dan ook langs economisch belangrijke locaties, zoals Rotterdam The Hague Airport en de TU Campus. 

Niet iedereen is ervan overtuigd dat de route noodzakelijk is. In de brief naar de gemeente Delft van Hogervorst schrijft hij: ‘Ons buurtonderzoek wijst uit dat het momenteel om hooguit enkele tientallen forensische fietsers per dag gaat’. Valk schrijft hierover: ‘In de gemeenteraad van Pijnacker-Nootdorp is aangegeven dat het fietsecoduct naar schatting in 2040 door maximaal zo’n 1100 fietsers per dag gebruikt gaat worden. Tot die tijd ligt het verwachte gebruik lager’.

In december 2014 gingen 23 gemeenten samen in zee. Ze besloten samen te werken op het gebied van vervoer en ‘economisch vestigingsklimaat’. Het idee was dat de regio op deze gebieden meer kon bereiken door intensief samen te werken. 

‘Op zichzelf is de samenwerking prima’, zei Valk eerder bij Omroep Delft, ‘Maar ik heb niet het gevoel dat wij gemeenteraadsleden, als gekozen volksvertegenwoordigers, genoeg inspraak hebben’. Valk staat niet alleen in de suggestie dat het democratisch functioneren van de MRDH niet op orde is. Recent is er  een motie aangenomen in de Haagse gemeenteraad die de opdracht geeft een onderzoek op te starten naar het democratisch gehalte van de metropoolregio. 

Ondertussen ligt er al een rapport van de Rotterdamse rekenkamer. Dit rapport focust op de economische resultaten van de plannen van de MRDH. De volgende conclusie wordt daar echter ook getrokken: ‘De manier waarop de adviescommissie economische vestigingsklimaat op dit moment wordt ingevuld, past onvoldoende bij de rol, expertise en beschikbare tijd van raadsleden. Daarnaast worden raadsleden onvoldoende geïnformeerd over de voortgang van resultaten van het economisch programma’. De adviescommissie die hier wordt genoemd is één van de twee commissies waarin gemeenteraadsleden in theorie invloed kunnen uitoefenen op beslissingen van de MRDH.