Om de vraag te beantwoorden – na vele voorbereidende jaren gaat het waarschijnlijk eind 2025 echt beginnen. Dat zei Jeroen Roos, door de gemeente Delft ingehuurde ‘warmtenet-regisseur’, die één van de informatiestalletjes bemande. De plattegrond die hij toonde trok veel belangstelling. Op die kaart was de ringleiding voor warmte te zien, die moet gaat lopen vanaf een centraal warmtestation aan de Rotterdamseweg naar het eindpunt: de wijken Voorhof en Buitenhof.
Deze transportleiding voor heet water (‘warmtenet’) bestaat nu alleen nog op papier. De aanleg moet nog helemaal beginnen. Het zal daarom nog zeker twee jaar duren voor de uithoeken van Buitenhof zijn bereikt. Vanaf de Rotterdamseweg gaat het stadswarmtewater straks onder de Schie door, wordt dan gegraven in de dakbedekking óp de spoortunnel, om vervolgens met diverse zijtakken onder verscheidene straten door richting Delftse buitenwijken te koersen. Eind volgend jaar zou het eerste stuk zover moeten zijn dat een deel van winkelgebied Leeuwenstein dan al verwarmd kan worden met die ‘geothermie’, de hitte van grote diepte.
Aula
Tegelijk schakelen dan ook vele panden van de TU over van aardgas op aardwarmte. Zoals de markante aula aan de Mekelweg. Dat kan, omdat in die campus-omgeving al jaren zo’n ringleiding/warmtenet ligt. Maar niet alleen studiegebouwen gaan dan van het gas af. Ook zo’n 1.500 studentenwoningen in de TU-wijk worden, evenals de eerste Delftse flats, worden aangesloten op die nieuwe verwarmingsbron, schetste Roos tegenover de vele geïnteresseerden die de trajectleiding-kaart nauwgezet bestudeerden.
Bij elkaar kwamen zo’n 350 bezoekers af op deze bijzondere voorlichtingsavond, waar alle betrokken partijen rond dit geothermie-project klaar stonden voor toelichtingen of vragen. Zoals Staatstoezicht op de Mijnen, de door ‘Groningen’ steeds alerter geworden waakhond over mijnbouwprojecten. En in Delft gaat het om een mijnbouwproject. Want die oerwarmte wordt opgediept op ruim twee kilometer onder de grond van de Delfgauwse wijk Emerald, ter hoogte ongeveer van groencentrum Ranzijn.
Zandsteen
Daar bevindt zich heet water van bijna 90 graden in de poriën van een unieke grondlaag, het ‘Delfts Zandsteen’. Deze aardlaag is een overblijfsel van een 60-100 miljoen jaren oude tropische zee. Een winput naar die diepte onder Emerald werd vorig najaar probleemloos aangeboord vanaf het warmtestation aan de Rotterdamseweg. Maar dat een mijnbouwproject zelfs in wetenschappelijk kenniscentrum Delft niet helemaal vlekkeloos verloopt, bleek kort daarna. Bij de boring voor het creëren van een terugvoerput voor afgekoeld water (water waar de hitte is uitgehaald ten behoeve van de stadsverwarming) naar een grondplek op meer dan twee kilometer diepte bij de Oostpoort, verkruimelde die Zandsteen-laag. Bij het vervolgens ophalen van de boorkop bleef die in de diepte steken. Het lukte daarna wel om de beoogde retourput voor afgekoeld water iets verderop aan te leggen, diep onder de Botanische Tuin in de Wippolder.
Toch kwamen er op de infomarkt nogal wat vragen naar aanleiding van deze gebeurtenis. Zoals van Marc Vlug van belangenvereniging TU Noord, waaronder ook de Wippolder valt. ‘Wij zijn niet tegen dit geothermie-project, want we moeten van het aardgas af. Maar de risico’s zijn dus niet nul.” Zijn vereniging, met een paar honderd Wippolder-gezinnen als leden, gaat nu een brief sturen naar het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) met een aantal wensen. Zo wil Vlug dat in de winvergunning voor geothermie duidelijker wordt omschreven wat ‘vergoedbare schade’ is, mochten zich trillingen voordoen. Ook vindt hij dat in die vergunning te veel wetenschappelijke termen worden gebruikt, die gewone mensen niet snappen. Zoals aanduidingen van de heftigheid van eventuele trillingen. Verder wil hij dat “áls er iets gebeurt, de schadeloosstelling goed is geregeld.”
Dat was ook de boodschap die Johan Molenbroek kwam afgeven, voorzitter van Bewonersvereniging Delfgauw. Hij toonde zich één van de meest kritische bezoekers. “Er wordt heet water onder onze voeten weggezogen voor de verwarming van Delftse flats, waar we helemaal niks voor terugzien. De lusten zijn voor Delft, de lasten voor Delfgauw. Want we worden hier slecht geïnformeerd over het hele aardwarmte-project. En waar is een garantiefonds, dat ons garandeert dat als er iets misgaat onze schade wordt vergoed zonder dat we daarover net als in Groningen rechtszaken hoeven te voeren?”
Wippolder
Zoals de Wippolderse belangenvereniging gaat ook die van Delfgauw nog een ‘zienswijze’ schrijven over het nu nog twee weken ter inzage liggende plan van EZK-staatssecretaris Hans Vijlbrief om een winvergunning voor geothermie te verstrekken aan het consortium van TU Delft, Shell, staatsenergieonderneming EBN en boor- en productiebedrijf Aardyn. De hoop van de twee belangengroepen is dat Vijlbrief hun verzoeken honoreert, en dat hij ook de meest recente adviezen opvolgt van Staatstoezicht op de Mijnen. Die instantie wil bij voorbeeld dat het oppompen van heet water vanonder Emerald wordt stopgezet indien zich binnen één jaar twee ‘betrekkelijk lichte’ bevingen zouden voordoen. Woordvoerders van de TU stelden vragenstellers daarover overigens gerust: “De kans op zulke trillingen zijn vrijwel nihil.”
Algemeen werd verwacht vanachter de voorlichtingstafeltjes dat staatssecretaris Vijlbrief zijn winvergunning nog voor de zomer definitief verstrekt. Daarmee springt het licht echt op groen voor aanleg van zo’n warmtenet/ringleiding naar Voorhof en Buitenhof, voor transport van water dat is verhit met aardwarmte vanonder Emerald.
En eigenlijk werd dinsdagavond 5 maart met die laatste informatieronde het al vele jaren geleden gestarte Delftse plan voor geothermie in technisch en politiek opzicht afgerond. De opgeluchte stemming daarover was duidelijk ook merkbaar bij de vele aanwezige aardwetenschappers van de TU. Er begint nu een nieuwe fase: die van de voorlichting aan de bewoners in Voorhof en Buitenhof. Want zij zijn in feite degenen die echt te maken krijgen met de overstap van aardgas-gestookte centrale ketels naar blokverwarming dat straks draait op milieuvriendelijker aardwarmte uit Delfgauw.
De enige belangenvereniging in die twee door huurflats gedomineerde wijken is die van ‘Voorhof II West’. Een stadsdeel met vooral drive-in woningen en koopflats. Voorzitter Jan van der Veen toonde zich op de informatiemarkt verrast dat de staatssecretaris waarschijnlijk binnen enkele maanden een vergunning zal afgeven voor de winning van aardwarmte ten behoeve van Delft.
Reikwijdte
“Dat is niet met onze belangenvereniging gecommuniceerd. Het point of no return lijkt dus al bereikt. Terwijl wij niet weten wat de reikwijdte van dat besluit is voor de woningen in onze wijk. Ook had ik graag gezien dat eerst een analyse zou zijn gemaakt van mogelijke alternatieven, zoals warmtekoude-opslag. Dat is een systeem voor verwarming ’s winters en ook koeling ’s zomers. En in tegenstelling tot geothermie kan dat eeuwig blijven draaien. En verder weet ik niet of iedereen in onze buurt zal gaan overstappen naar die aardwarmte. Ik zie in onze wijk dat sommige bewoners van een drive-in woning al een eigen warmtepomp als energiesysteem hebben geïnstalleerd.”
Een woordvoerder van de gemeente zei over deze reactie dat dit wijkdeel een buitenbeentje is, omdat daar vrijwel alleen koopflats staan: “Daar voeren we een apart voorlichtingstraject. Maar naar de bewoners van de huurflats in Voorhof en Buitenhof hebben wij allemaal al een brief gestuurd dat we komen praten over wat er staat te gebeuren, en wat zij willen. We gaan daar volop aan de slag.”
Een ander geluid dan dat van koophuis-eigenaren kwam van Marcel Koelewijn, bestuurssecretaris van de huurdersraad van Woonbron. Deze corporatie beheert het grootste deel van de huurflats in Voorhof en Buitenhof.
Koelewijn was wel degelijk op de hoogte van de op handen zijnde overstap naar geothermie. “En ik denk dat we als huurdersraad bij het bestuur van Woonbron, dat ook ons netjes op de hoogte houdt van de ontwikkelingen op dit gebied, heel goede garanties hebben bedongen over de prijs straks voor huurders van vastrechtkosten en de geleverde aardwarmte. Wij hebben bij voorbeeld met elkaar afgesproken dat de prijs voor geothermie niet hoger mag zijn dan de op dat moment geldende aardgasprijs. En met die afspraak gaat Woonbron onderhandelen met de leverancier die straks het hete geothermie-water via het nieuwe warmtenet gaat bezorgen in de wijken. En als die leverancier niet akkoord gaat met de eisen die Woonbron namens haar huurders stelt? Dan komt er geen contract voor geothermie-afname.”
